Jon Kennedi

 


Jon Fisjerald Kennedi, Amerika Qo‘shma Shtatlarining 35-prezidenti, 1963 yil 22 noyabrda Texas shtati, Dallas shahrida qatl etilgan. Uning o‘limi mamlakat va jahon hamjamiyati uchun katta fojia bo‘lib, tarixdagi eng muhokama qilingan voqealardan biriga aylangan. 

Kennedi ochiq limuzinda Dallas ko‘chalari bo‘ylab hukumat faoliyatini qo‘llab-quvvatlovchi safar davomida o‘qqa tutilgan. Rasmiy tergovga ko‘ra, so‘l radikal qarashlarga ega bo‘lgan Li Xarvi Osvald hujumni amalga oshirgan, biroq u hibsga olinganidan keyin bir necha kun o‘tmay Jek Rubi tomonidan o‘ldirilgan. Bu voqea Kennedining o‘limi bo‘yicha turli xil fitna nazariyalari va munozaralarni keltirib chiqargan. 

AQSh tarixidagi mazkur fojia nafaqat milliy siyosiy vaziyatga, balki mamlakatning ichki va tashqi siyosatiga ham ta'sir ko‘rsatdi. Kennedining o‘limi uning yakunlanmay qolgan tashabbuslari, jumladan, fuqarolik huquqlari va sovuq urush davridagi tashqi siyosat yuzasidan yangi muhokamalarga turtki berdi.

Jon Kennedining o‘limi bo‘yicha tergov hujjatlari AQShda uzoq yillar maxfiy saqlangan va bu ko‘plab fitna nazariyalarining paydo bo‘lishiga sabab bo‘lgan. Bu hujjatlar asosan "Uorren komissiyasi" (1964 yilda Kennedining o‘limi bo‘yicha rasmiy tergovni o‘tkazgan organ) ishidan iborat bo‘lib, ular Li Xarvi Osval'dning hodisa uchun yagona javobgar ekanligini tasdiqlagan. 

Biroq, 1992 yilda AQSh Kongressi "Jon F. Kennedi Hujjatlari Assassinasiyasi Rekordlari Qonuni"ni qabul qildi, bu hujjatlarning ko‘pini ommaga oshkor etishga asos yaratdi. Hujjatlarning katta qismi 2017 yilgacha fosh etildi, ammo ayrimlari milliy xavfsizlik sababli hali ham maxfiyligicha saqlanmoqda. AQSh Prezidenti Jo Bayden 2022 yilda qo‘shimcha hujjatlarni oshkor etishga ruxsat berdi. Hujjatlarning to‘liq fosh etilishi 2029 yilga belgilangan bo‘lib, bu fojianing barcha jihatlari bo‘yicha yanada aniqroq ma'lumotlarni taqdim etishi kutilmoqda.